SI KABAYAN MARAK

Si kabayan jeung mitohana rebun-rebun geus nagog sisi walungan. Teu lila burudul rahayat, maksudna rek marak walungan dumeh bakal kasumpingan tamu agung ti dayeuh. Ari kasedepna tamu, ceuk kokolot desa, nyaeta lauk walungan.

source

Tah, poe ieu teh paratamu rek dibageakeun goreng tawes, pais nilem, jeung beuleum kancra dicoelkeun kana sambel jahe ditinyuh kecap. Mangkaning ngahaja sanguna oge pare anyar, nya bodas nya pulen. Leuh, piraku we tamu henteu nimateun.

Nu mengkong walungan garetol naker. Si Kabayan oge gadag-gidig manggulan batu jeung gebog cau keur mengkolkeun jalanna cai. Haneut poyan oge cai teh geus orot, lauk nu galede geus tembong tinggudibeg. Kadewek Si Kabayan meunang tawes sagede tampah. Barang rek diasupkeun kana korangna, kokolot ngomong, “Ulah dikanakorangkeun, eta mah keur semah.”

Kedewek deui Si Kabayan meunang nilem sagede dampal leungeun. Kakara ge diacungkeun geus gorowok kokolot, “Alungkeun kana cireung, keur semah. Mangkaning kasedepna pais nilem. Heg bae beunteur jeung cingok mah asupkeun kana korang.” “Ngeunah ehe teu ngeunah eon… aing nu bobolokot, semah nu ngeunahna, bari jeung teu milu cape…,”  Si Kabayan gegelendeng jero hatena.

Sabot kokolot keur bongoh, Si Kabayan meunang deui nilem gede naker. Teu loba catur, sup bae diasupkeun kana korangna. Manehna hanjat bari ngomong ka mitohana yen rek ngadurukan. Rek dahar heula jeung beuleum betok. Brus nilem teh diasupkeun kana durukan, terus muka timbel bekelna. Kakara oge beuleum nilem teh beak sapotong, ana gorowok teh Si Kabayan gegeroan ka mitohana.

“Abah, Abah, buru-buru ka dieu! Ieu kuring nyeri beuteung, peujit mani pupurilitan. Jeung teu puguh tetenjoan!” Mitohana reuwaseun nenjo Si Kabayan adug-songkol, bari mencetan beuteungna.
“Haduh, haduh ieu nyeri beuteung!” omong Si Kabayan. Panonna burial buncelik.
Nu araya di dinya ribut, ngariung-riung Si Kabayan.

“Ku naon? Ku naon? Na dahar naon maneh teh?” “Teuing, da barang am dahar beuleum nilem, ana purilit teh peujit. Tetenjoan teu paruguh. Haduh, haduh, ieu kuring sieun paeh! Lauk teh meureun aya racunan…” Nu araya nenjo beuleum lauk kari sapotong. “Boa enya laukna aya racunan. Meureun di tonggoh aya nu keur nua ku tua leteng,” ceuk nu ngariung-riung Si Kabayan.
 
Si Kabayan adug lajer, terus nangkuban bari nungkup beungeutna. Lok, elak-elakanana dirojok ku curukna. Euweuh nu nangenan. Na ari borolo teh utah babalongkengan. “Enya, ieu mah karacunan. Geuning tuh utah-utahan,” ceuk kokolot, “Eureun we euy, urang pindah ka beh tonggoh nu jauh ti lembur. Meungpeung isuk keneh.

Leupaskeun deui we lauk nu dina cireung mah! Untung ninggang di Si Kabayan, kumaha teuing lamun semah ti dayeuh nu karacunan…” omong kokolot deui. Lauk dina cireung diborolokeun ka cai. Bring nu marak parindah. Kari Si Kabayan we di sisi cai, ditungguan ku mitohana. Barang nu mararak geus jauh, kuniang Si Kabayan hudang, tuluy lumpat ka tengah walungan nu caina masih keneh orot. Bendungan can dibedahkeun, lauk-laukna tinggudibeg keneh.

“Buru-buru tewakan, Abah! Bisi nu sejen baralik deui.”  Mitohana olohok, “Geus cageur maneh teh, Kabayan?” “Har…da teu nanaon ti tadi ge. Keuheul tuda, newak nilem keur semah, meunang tawes gede keur semah. Meunang kancra, kasedepna. Ari keur urang nu bobolokotna, ngan ukur beunteur jeung bogo,” omomg Si Kabayan bari nyerengeh.

Si Kabayan milihan lauk nu galedena, terus digembol ku sarungna. Manehna jeung mitohana mah teu milu ka tonggoh jeung nu sejen. “Enggeus wae, Bah, bisi teu kadahar!” omong Si Kabayan ka mitohana, ngajak balik bari ngagandong lauk ku sarungna.